Okulografia

Historia badań okulograficznych sięga lat 80-tych XX wieku,  kiedy to w Paryżu francuski okulista Louis Émile Javal rozpoczął pomiary ruchów gałki ocznej za pomocą zewnętrznego urządzenia. Stosowana przez niego metoda wymagała kontaktu urządzenia z powierzchnią oka, była więc metodą inwazyjną – oko dotykało soczewki połączonej z aluminiowym wskaźnikiem, który odnotowywał ruchy gałki ocznej. 

Pierwszy nieinwazyjny okulograf powstał w Stanach Zjednoczonych dopiero w 1901 roku. Urządzenie kierowało wiązkę światła odbitą od gałki ocznej na poruszającą się światłoczułą płytę fotograficzną, co pozwalało stworzyć zapisu toru ruchu gałki ocznej. Jednakże wówczas możliwe było rejestrowanie jedynie ruchów poziomych. Dopiero kilka lat później stworzono aparat, który umożliwiał  badania  ruchów gałek ocznych zarówno w układzie pionowym jak i poziomym.

W ciągu kolejnych lat trwały prace udoskonalające aparaturę i badania okulograficzne. Kolejnym etapem w rozwoju techniki pomiarowej było udogodnienie w postaci stabilnego umocowania przyrządu pomiarowego na osobie badanej. W latach 70-tych i 80-tych XX wieku wzrosła liczba badań okulograficznych. Wówczas zajmowano się głównie badaniami nad procesem czytania, ale do okulografii odwoływano się również w medycynie lotniczej i kosmicznej.

Wysoki poziom oprogramowania komputerowego, a także kamer wideo spowodował przełom w badaniach okulograficznych. Dzięki temu wyniki badań mogły być wykorzystywane w badaniach rynku, a także w testowaniu jakości i ergonomii korzystania ze stron internetowych. Stosowany obecnie okulograf fotoelektryczny może rejestrować ruchy gałek ocznych poprzez zmiany w odbiciu światła na rogówce oka konkretnego mówcy-słuchacza podczas procesu tłumaczenia. Teksty wyświetlane są na monitorze LCD, zaś na obudowie ekranu znajduje się miniaturowa kamera video, która rejestruje ruchy obu gałek ocznych. Uzyskany w wyniku badań obraz cyfrowych charakteryzuje się bardzo wysoką dokładnością, czyli pomiarem z częstotliwością do 500 Hz (w urządzeniach mocowanych do obudowy monitora (jak to ma miejsce w urządzeniu RED 500 firmy SMI) oraz do 1250 Hz w specjalnie skonstruowanych urządzeniach (por. SMI Hi-Speed Eyetracking).

[Anna Kudłaj, Marta Najman]